KADIN VE ERKEK BEYNİ

Kadın ve erkek arasındaki benzerlik ve farklılıklar üzerine oldukça fazla tartışma yapılmıştır. Filmlere, dizilere ve günlük sohbetlerimize sık sık yansıyan bu konu aslında bilim dünyasının da ilgisini çeken bir konudur. Peki, bu konunun gerçek yüzü nedir?

Beyin Cinsiyeti Konusunun Tarihi Gelişimi

Paul Broca, beyinlerin cinsiyetlere özgü yapısını inceleyen ilk bilim insanlarından biridir. Broca’ya göre kadın beyni erkek beynine göre daha hafiftir (ortalama 200 gram) ve bu da erkek beyninin daha gelişmiş olduğu anlamına gelmektedir. Broca’nın öğrencilerinden olan Gustave Le Bon ise bir kadının beynini, büyüklüğü bakımından erkeklerden ziyade gorillere daha yakın olarak nitelendirmiştir. 1964 yılında HarbertLandsell ise yaptığı araştırmalar sonucu kadın ve erkeklerin beynin aynı bölgesinden hasar almasına rağmen farklı şekilde etkilenebileceğini ispatlayan bir araştırma yapmıştır. Yapılan bu çalışmalar o dönemin erkek egemen toplumunda oldukça popüler olmuş ve kadınlara yönelik oldukça olumsuz sonuçlara yol açmış olsa da “beyin ve cinsiyet” konusu üzerine yapılan ilk araştırmalar olması yönüyle oldukça önemlidir.

Sağ Beyin- Sol Beyin

İnsan beyni sağ ve sol olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır ve bu iki bölümü birbirine corpuscollosum denen yapı birbirine bağlar. Sağ lobu şöyle tanımlayabiliriz, görsel ve işitsel konularla ilgilenen; sezgisel, yaratıcı ve hayal kurabilen bölgedir. Sol lob ise daha çok mantıksal konularla ilgilidir; matematiksel işlemler, sebep- sonuç ilişkileri, rakamlar, semboller gibi konularda gelişmiştir. Sol lob mantıksal ve sağ lob ise duygusal olarak yaygın şekilde bilinmektedir. Gelelim sağ ve sol beynin, kadın ve erkek beyni ile ilgisine. PNAS olarak adlandırılan prestijli bir bilim dergisine göre kadınlar sağ lobu ve erkekler de sol lobu daha yaygın olarak kullanmaktadır. İlerleyen zamanlarda, makaledeki bu sonuç medyada oldukça farklı şekillerde yorumlanmıştır. Örneğin; erkekler matematikte kadınlardan daha iyidir ve kadınlar duygusaldır gibi. Yani erkekler mühendislik, mimarlık gibi alanlarda daha iyiyken; kadınlar edebiyat, sanat gibi konularda daha iyidir. Yapılan bu değerlendirmelerin günümüzde bazı meslek gruplarındaki cinsiyet dağılımında eşitsizlik olması ile ilgili olabilir mi?

Peki Farklılıklar Neler?

Kadın vücudunun genel olarak erkek vücudundan daha küçük olduğunu biliyoruz. Buradan hareketle kadın beyninin erkek beyninden daha küçük bir yapıya sahip olduğu doğrudur çünkü kadınların kalbi, karaciğeri ve diğer tüm organları erkeklerden daha küçüktür. Büyük ya da küçük olması durumunun zeka ile ilişkilendirilemeyeceğini tekrar hatırlamanın önemli olacağını düşünmekteyim. Bir diğer farklılık ise kadınların beyinlerinde hipokampus olarak adlandırılan, erkeklerin ise amigdala olarak adlandırılan bölümün daha büyük olmasıdır. Hipokampüs hafıza ve uzamsal düşünebilmede önemliyken, amigdala duygusal tepkilerin oluşmasında ve duygusal hafızada önemlidir. Yapılan bir başka araştırmada ise erkeklerin seratonin üretiminin daha fazla olduğunu göstermektedir. Bu durum da depresyon eğilimi açısından kadınların neden daha yatkın olduğunu anlamamıza yardımcı olabilmektedir. Kadın yapısında limbik sistem daha büyüktür, bu da kadınların duygusal bağ kurmada ve empati yapmada daha başarılı olmasına katkı sağlamaktadır. Erkek beyninde baskın olan testosteron hormonu ise bazı araştırmalarda konuşma becerilerinde zayıflıkla ilişkilendirilmiştir.

Sonuç olarak kadın ve erkek beyni ile ilgili çalışmaların geçmişten beri mevcut olduğunu görmekteyiz. Yapılan bazı araştırmaların sonuçları günümüzde geçerliliğini kaybetmiştir ve bazıları ise hala tartışılmaktadır. Kadın ve erkek beyninin yapısında birtakım farklılıklar bulunması ise genel olarak bilim tarafından doğru kabul edilmiştir. Bu farklılıkların herhangi bir cinsiyet için üstünlük ya da daha büyük başarı anlamına gelmeyeceğini tekrar hatırlatmakta fayda vardır. Unutulmamalıdır ki beynin plastisite (esneklik) özelliği sayesinde kişiler kendilerini istedikleri alanda geliştirebilmektedir. Bu sebeple kadınlar duygusal konularda, erkekler mantıksal konularda daha başarılıdır gibi bir genelleme yapılamayacağını da kabul etmek oldukça önemlidir. Unutulmamalıdır ki Madam Curie, Elizabeth Blackburnve  Türkan Saylan gibi kadınlar bilimde oldukça başarılıyken; Leonardo Da Vinci, Mozart ve Orhan Pamuk gibi pek çok erkek de sanat dallarındaki başarıları ile tanınmaktadır.

Diğer psikoloji yazılarımız; www.insancaakademi.com/category/psikoloji/

Benzer içerikler için İnstagram sayfamızı ziyaret etmeyi unutmayın!

Kaynakça

Karaismailoğlu, S. (2019). Kadın beyni erkek beyni. İstanbul: Elma Yayınevi.

Uzbay, T.(2018). KADIN BEYNİ-ERKEK BEYNİ: NE KADAR BENZER NE KADAR FARKLI?.