Ölüler Kentinin Efendisi: Anubis
Anubis, Antik Mısır mitolojisinde ölüm, cenaze ve mumyalama tanrısı olarak bilinmektedir. Adının Antik Mısır dilinde, “kraliyet çocuğu” ve “çürüme” anlamına gelmekte olan “Anpu” veya “Inpu” sözcüklerinden geldiği söylenmektedir. Set ve Nephthys’in oğlu olduğuna inanılmaktadır. Çakal başlı bir insan olarak tasvir ederler. Bunun sebebi ise mezarların etrafında çokça çakalın geziyor olmasından dolayıdır. Mezar ve ölüm Anubis’i işaret ettiği için bu şekilde tasvir edilmiştir. Ölülerin ve ruhların koruyucusu olarak bilinmektedir. Bu yüzden Antik Mısır mezarlarının çoğunun girişlerine Anubis heykelleri yerleştirilmiştir.
Antik Mısır’da ahiret inancı vardır. Anubis ölüleri öteki dünyaya taşımakla görevlidir. Tanrı Osiris’i mumyaladığını düşündükleri için mumyalamanın mucidi ve mumyalama tanrısı olarak da bilirler. O yüzden Mısır’da mumyalama ile görevli insanlar Anubis maskesi takarak işlemi gerçekleştirmektedirler. Birçok farklı isimle anılmaktadır; “kemikleri yeniden toplayan”, “aşağı alemin kapı açıcısı”, “ölüler kentinin efendisi”, “kutsal mumyalayıcı” onu tanımlayan isimlerden sadece birkaçıdır. Ölüleri diriltebileceğine de inanılmaktadır. Diğer tanrıların katipliğini de yapmıştır. Başkent Teb’de hüküm sürecek olan firavunların isimlerini Heliopolis’in kutsal ağacının yapraklarına yazandır. Anubis’in bir ismi daha vardır: “terazilerin koruyucusu”. Aslında bu isim onun görevlerinden olan kalp tartımını ifade etmektedir.
Ruhun Tartılması Anubis
Anubis’ in en önemli görevlerinde birisi de ölülerin ruhlarını tartmaktı. Bu süreç kişinin ölüm sonrasındaki yaşamdaki kaderini belirlemekteydi. Ölünün bedeni mumyalandıktan sonra bu işlemin gerçekleştiğine inanılmaktadır.
Bir kişinin ruhunun öbür dünyaya geçmesi için kalbinin iyi olup olmadığına karar verilmesi gerekiyordu. Terazinin bir kefesine ölünün ruhunu simgeleyen kalbi konulurdu. Diğer kefeye ise adaletin simgesi tanrıça Ma’at’ ın tüyü konurdu. Kişi iyi birisi ise kalbi tüyden hafif gelmekteydi ve ruhu gökyüzüne tekrar doğması için gönderilirdi. Eğer kalp tüyden hafif gelirse kötü birisi olduğu kanısına varılır ve sonsuz bir azap çekmesi için yer altı dünyasına gönderilirdi.
Anubis’in Tasviri ve Köpek Mezarları
Anubis genellikle çakal ya da siyah bir köpeğin başına sahip yarı insan olarak tasvir edilmektedir. Antik Mısır hiyerogliflerinde mezarın ya da tabutun üzerine eğilmiş biçimde, ruhun tartılması işlemini gerçekleştirirken, ölüler kentinin kapısında ayakta, insanlar tarafından adak adanıp tapınırken oturmuş vaziyette olmak üzere birçok farklı biçimde görülmüştür.
Mısır’da arkeologlar tarafından sürdürülen kazı çalışmalarında birçok köpek mezarı bulunmuştur. Öldürülen köpekler mumyalanmış ve Tanrı Anubis’ i onurlandıracağı düşüncesiyle ona sunuluyordu. Bazı kişilere göre sadece Anubis’ e adamak amacıyla köpek yetiştiriciliği yapanlar bile bulunmaktaydı.
Bu yazı, İnsanca Akademi Editör Ekibi’nden Dilan Deniz Emeksiz tarafından düzenlenmiştir.