Akran zorbalığı nedir?

Akran zorbalığı, aynı veya farklı yaşta bireylerin avantajlı ve dezavantajlı grup halinde ikiye bölünerek dezavantajlı grubun avantajlı grup tarafından mağdur edilmesi durumudur. Çoğunlukla okullarda görülmekle birlikte farklı alanlarda da bu gibi durumların ortaya çıkması kaçınılmazdır. Çünkü avantajlı grup, fiziksel, sınıfsal ve egosal olarak üstün olduğunu düşünmekte ve dezavantajlı grubun çatışma sonrası mağdur, çekinik ve içe kapanık oluşu bu durumu daha da perçinlemektedir.

Akran zorbalığı nasıl ortaya çıkar?

Egosal dürtülerden ortaya çıkan üstünlük çatışmasından kaynaklı olarak ortaya çıkmaktadır. Okullarda çocuklar arası ders rekabeti, sosyoekonomik düzey gibi birçok faktör bu uçurumu arttırmakta; bilinçsiz ebeveyn tutumları da bu duruma destek olmaktadır. Ebeveynler arası oluşan rekabet çocukları da etkilemekte aynı rekabetin oluşmasını ve akran zorbalığının ortaya çıkmasını sağlamaktadır.

Aşırı korumacı, ben merkezci ebeveyn tutumlarının çocuklar üzerinde oluşturduğu etkilerin sonucu geç kalınmış empati eğitimi de bu durumu tetikler nitelik taşıyabilmektedir. Ayrıca duygusal yoksunluk, fiziksel olarak ebeveyn eksiklikleri, kıskançlık, gibi durumlar da bu durumu tetiklemekte, eksiklikler sebebiyle dezavantajlı grubun çekinik olmasına, avantajlı grubun hırçın olmasına zemin hazırlamaktadır.

Zorbalık Türleri Nelerdir?

Zorbalık türlerini sözel, duygusal, fiziksel ve son dönemde çıkan siber zorbalık olarak dört başlıkta inceleyebiliriz.

Bu türleri bir kaç örnekle açıklamak gerekirse sözel zorbalık; alay etme, küfür, lakap takma. Fiziksel zorbalık; itme, omuz atma gibi fiziksel temasın bulunduğu eylemleri kapsamaktadır. Duygusal (sosyal) zorbalık, dışlamak, görmezden gelmek, görev vermemek, onurunu zedelemek şeklinde tanımlanabilir. Siber zorbalık ise bireylerin rızası olmadan, fotoğraf ve kişisel bilgilerini yaymak, kullanmak; dedikodu çıkarmak, belgeleri kullanarak tehdit etmek, zarar verici çevrimiçi faaliyetlerde bulunmaktır.

Akran zorbalığına dur de!

Son olarak akran zorbalığının engellenmesi yönünde en önemli etken ebeveyn tutumlarıdır. Çünkü çocuklar, gördükleri şeyleri taklit ederler. Bu da doğal olarak, iyi kötü tüm davranışların çocuklar tarafından fark edilerek benimsenmesine sebep olur.

Akran zorbalığının aza indirgenmesi,  empatinin okul çağına gelmeden ebeveynler tarafından çocuklara benimsetilmesi ile sağlanabilmektedir.  Anne baba tutumlarının objektif ve birbirleri ile tutarlı oluşu bu durumu destekleyecektir.  Ayrıca ebeveyn ilişkilerindeki olumlu olumsuz tüm davranışların çocuklar ile iletişime geçilerek anlatılması farkındalık oluşturacaktır. Ayrıca ebeveynlerin özür dilemesi, teşekkür etmesi gibi ifade ve tutumlar da bunun temelinin sağlamlaştıracaktır.

Benzer içerikler için YouTube ve Instagram sayfalarımızı ziyaret edebilirsiniz.

Bu yazı, İnsanca Akademi Editör Ekibi’nden Dilan Deniz Emeksiz tarafından düzenlenmiştir.