Popüler Kültür Nedir?

Popüler kültür, kelime anlamı olarak hızlı üretilen ve hızlı tüketilen değerler anlamına gelir. Toplumlar, değişen ve gelişen süreçlere her zaman ayak uydurmayı başarabilmiştir. Toplumlar bu uyum sağlama sürecinde zaman zaman farklı eğilimler içerisine girmişlerdir. Bu durum, sürecin farklı şekillere evrilmesine sebep olmuştur. Süreçlerin değişimi, toplumların da zamanla bu doğrultuda ilerleyen yeni ihtiyaç ve amaçlarını ortaya çıkarmıştır. Doğanın var oluşsal bir gereği olarak bu değişime ayak uydurmayı başarabilen ve başaramayan olarak ayrılan doğal adaptasyon aşamalarından geçilir. Böylelikle toplumlar bu değişime uyum sağlayabilmek için sürece uygun tavır ve davranışlar sergilenmeye başlamışlardır.

Kültür Nedir?

Belirli bir topluma mensup olan kişilerin ortak değerlerle hayatlarını uyumlu bir şekilde yürütmelerine kültür denir. Bu değerler dil, din, sosyal hayat, gelenek-görenek ve sahip oldukları ortak paydalardır. İnsan topluluğu kültür ile var olur. Bu nedenle kültür için temel yapıtaşıdır diyebiliriz. Her toplumun kendine ait bir kültürü olduğundan dolayı zamanın değişmesine ayak uyduran insanlarla birlikte kültürün de evrildiğini ve değiştiğini söyleyebiliriz.

Kültür ve Popüler Kültür Birleşimi

Kültür dediğimiz etmen, aslında toplumsal olarak bir yaşam biçimi göstergesidir. Tarih boyunca farklı uluslara ait farklı kültürler birbiriyle etkileşmiş ve birbirlerinden etkilenmişlerdir. Bu etkilenme derin ya da yüzeysel olabilir. Tarihsel süreçte bazen toplumların kültürel açıdan kendilerini ileriye taşımak istedikleri dönemler olmuştur. Bu dönemlerde modernleşme hız kazanmaya başlamıştır. Böyle dönemlerin etkisi kendisini bütün gücüyle her alanda hissettirmiştir. Bu şekilde de popüler kültür dediğimiz olgu ortaya çıkmıştır. Diğer yandan tüketim ve popüler kültür dediğimiz etki bu şekilde paralellik göstermiştir.

Geçmişten günümüze popüler kültürün etki ettiği alan kitle iletişim araçlarının gelişmesiyle daha geniş bir çevreye yayılmıştır. Kurtuluş savaşı sonrasında hızla etkisini gösteren kapitalist zihniyetlerin ortaya çıkmasıyla birlikte çıkarlar doğrultusunda bir tüketim sürecine evrilmiştir. Tüketimle beraber bir tükenme söz konusu olmuştur. En çok genç nesilleri hakimiyeti altına alan ve tüketme çılgınlığına sürükleyen bir yapı haline gelmiştir. Bir şeyi başarmanın, emek vererek sonucunu elde etmenin mutluluğunu içselleştirmiş bireylerin yerini almıştır. Böylelikle ciddi boyutlarda tüketime yön verici bir hale dönüşmüştür.

Tüketim Algısı

Tüketim, günümüzün en büyük sorunu haline gelmiş bir olgudur. Bunun en büyük kanıtı, insanlarda alım gücünün ötesinde bir harcama yapma arzusunun artmasıdır. Tüketimde ihtiyaçlar yerini arzuya bırakmıştır. Ve bu andan itibaren çoğu kişi hayatını tüketme arzusuyla anlamlandırmaya çalışmakla geçirmeye başlar. Bu durum mutluluk denilen kavramın yerini güç, hırs ve başarıya giden yolda emek vermeden kazanma isteğinin yerine bırakır. Kendi çevremizde hatta zaman zaman kendimizi bile bu hissin içine düşmüş halde bulabiliriz. Tüketme arzusu, insanlara özgürlük hissi sunduğunu hissettirirken aslında onları daha dar kalıpların içine sıkıştırır. Böylelikle kişide bunalımın kapıları açılmaya başlar. Çünkü kişi popüler kültürün boyunduruğu altına girdiğinde kendi aidiyetlik duygusunu kaybeder. Kendine yabancılaşmaya başlar. Zamanla arzularını, ihtiyaçmış gibi hissetmeye başlar. Yani ihtiyaç duymamasına rağmen, ihtiyaçmış gibi hissettiren her şeye duyulan alım hissi insanı çıkmaza sürükler.

Popüler Kültür Nasıl Etkiler?

Gündelik yaşamın hâkim kıldığı kültür olarak karşımıza popüler kültür çıkmaktadır. Bu kavram ilk olarak etkilerini yüksek tabakanın sahip olduğu kültüre karşı yerel halkın kültürünü hedef alarak ortaya çıkmıştır. Endüstriyel gelişimle beraber kapitalizmin yaygınlaştığı ülkeler arasında olan Amerika’da en hızlı değişimin yaşandığını söyleyebiliriz.

İlk zamanlar popüler kavramı aslında topluma/halka ait olan olarak kullanılırken, zamanın ve ihtiyaçların değişmesiyle birlikte paralel olarak anlamı da değişmiştir. Artık pek çok kişi tarafından kabul görerek tanınarak bir olgu haline gelmiştir. Örneklerine gündelik yaşamda çok sık rastlayabiliriz. Herkes tarafından izlenen bir dizi, dillerden düşmeyen bir şarkı ya da sanatçı… Modern olana vurgu yapılır, kendisini bir ihtiyaçmış gibi gösteren bir pazar haline dönüştürülür. İnsanlara geçici hazlar sunar. Çünkü popüler kültür dediğimiz o yapı dünya geliştikçe ve insanlar yaşamaya devam ettikçe zamana göre değişiklik gösterir. Süreklilik arz eden bir yapıya sahip değildir.

 Popüler Kültür Sonucu

İnsanlar tarafından hızla tüketilmeye elverişli olduğunu söylediğimiz popüler kültür, aynı zamanda insanlarıda tüketir. Yani ne kadar hızlı tüketen bir toplum varsa o kadar hızlı tükenmeye mahkumdur. Tüketim çılgınlığı dediğimiz o boyuta ulaşılır. Bu tüketim yalnızca insanları maddi olarak tüketmez. Aksine manevi olarak da tüketir ve bu daha büyük bir zararların ortaya çıkmasına sebebiyet verir. İnsanların zamanını, aralarındaki sevgi/dostluk gibi bağları ve akla gelecek bütün değerlerle kişinin var olma sebebini yani değerlerini tüketir. Aslında çok fazla sonuç sıralayarak lafı uzatmadan kısaca şunu söylemek yeterlidir. Tüketirken tükenen, bir zamanın içine hapsolmuş ve dünyanın her yerine savrulmuş ayrı birer insanlar bunun sonucunda da akışa ayak uydurarak bundan kurtulamayan birer toplum haline gelir.

Bu yazı İnsanca Akademi editör ekibinden Simge Güney tarafından düzenlenmiştir.

Benzer içerikler için YouTube sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.