İnsanlar Neden Ekstrem Sporlara İlgi Duyuyor?

Daha önce hiç tehlike ve heyecan içeren eğlenceleri bir arada yaptınız mı? Bunun için çok uç noktada ekstrem sporları yapmış olmanız gerekmiyor. Lunaparkta hız treninin tepe noktasında birkaç saniye duraksayıp, sonra birden hızla aşağıya hareket ettiğini düşünün. Bunun sadece düşüncesi bile kalp atışlarınızı hızlandırmış ve heyecanlanmanıza sebep olmuş olabilir. Ya da çevrenizde tehlike veya aksiyon içeren sporlara ilgisi olan insanlarla mutlaka karşılaşmışsınızdır. Bu ilginin temelinde o aktiviteler sırasında vücudumuzun salgıladığı hormonlar olan adrenalin ve dopamin vardır. Başka bir deyişle biz aslında adrenalin ve dopamin hormonlarının bize verdiği hazzı severiz.

Adrenalin hormonunun vücudumuzdaki işlevi nedir?

Adrenalin böbrek üstü bezlerinin iç kısımları tarafından öz bölgede salgılanan bir hormondur. Tehlike, korku ve stresin habercisidir. Bu hormonun salgılanma amacı, beyniniz bir uyarıcıyı tehdit olarak algıladığında sizi dövüşmeye ya da kaçmaya hazırlamaktır. Adrenalin hormonu, tehlike anında sindirimi ve bağırsak hareketlerini yavaşlatır. Bu da tüm enerjimizin kaslarımız tarafından kullanılmasını sağlar. Yani tehlike anında savaş-kaç ya da dona kal tepkileri ile bize yardımcı olur ve bedenimizi bu duruma hazırlar.

Adrenalinin bir diğer faydası, konsantrasyonumuzu yani odaklanmamızı arttırıyor olmasıdır. Böylelikle bir işi yaparken bütün dikkatimizi sadece yaptığımız işe verebiliriz. Bu da hedefe ulaşmak için fiziksel potansiyelimizi en iyi şekilde kullanmamıza yardımcı olur. Adrenalin sayesinde, ihtiyaç duyduğumuzda kalp atış hızımız, kan basıncımız ve akciğerlerimizin oksijen tutma kapasitesi artar. Göz bebeklerimiz genişler. Kol ve bacak kaslarımıza daha fazla kan gider. Vahşi bir hayvandan kaçtığınızı ve kaçarken ayağınızı sert bir şekilde bir taşa çarptığınızı hayal edin. O anki can havlinizle ayağınızın acısına odaklanmazsınız; çünkü arkanızda sizin peşinizden gelen saldırgan ve tehlikeli bir hayvan vardır. İşte sizin dikkat ve odağınızı yönlendiren, enerjinizi vücudunuzun belli yerlerine dağıtan ve sizin savaş-kaç-dona kal tepkinizi vermenizi sağlayan hormon adrenalin hormonudur.

Adrenalin sizi tehlike anlarda uyararak tepki vermenizi sağlar. Buna ek olarak günlük hayatta birçok işlevden haz almanızı da sağlar. Eğlence merkezlerinde, ekstrem sporlarda, dövüş sanatlarında, seks esnasında ve daha birçok farklı yerde sizin yaptığınız eylemden yüksek derecede haz alırsınız.

Peki Adrenalinden Aldığımız Hazza Bağımlı Olabilir Miyiz?

Adrenalinin tehlike ve gerilim anında salgılanan bir hormon olduğundan bahsetmiştik. Ayrıca ekstrem aktivitelerden sonra yaşadığımız başarma ve elde etme duygusu da bizleri tatmin ediyor. Adrenalin seven insanlardaki ortak noktalardan bir tanesi kendilerini tatmin etmek istemeleri diyebiliriz. Tehlikeli bir sporu, kazasız bir şekilde yara almadan bitirmenin başarısı ve hazzı insanları tatmin etmektedir. İnsanlar her seferinde bu duyguyu daha fazla tadabilmek için daha riskli sporlara yönelebiliyorlar. Böylelikle de hayatları tehlikeye girebiliyor. Ölümü göze almak pahasına bu duyguyu yaşamak isteyen insanlarda ise adrenalin bağımlılığı gözlemleyebiliyoruz. Artık bu hazza bağımlı hale gelmiş olabiliyorlar. Yapılan araştırmalara göre ise adrenalin bağımlılığı gelişen bireylerde alkol ve uyuşturucu bağımlılığına meyil de artıyor.

İnsanların kendilerini tatmin etmek istemesi ve bunu bir şeyleri başararak yapması tabii ki normaldir. Fakat bu durum, birey için bir takıntıya veya hırsa bürünmeye ve birey bu duygu için kendini sürekli tehlikeye sokmaya başlarsa, burada sağlıksız bir durumdan bahsedilebilir. Bu durum bireyin hayatını tehlikeye sokacak seviyede ilerlediyse ve kişinin günlük hayatının işleyişini olumsuz yönde etkiliyorsa; o zaman ruh sağlığı alanında uzman birinden destek almanız sizin için sağlıklı olacaktır diyebiliriz.

Sağlıklı günlerde  görüşmek dileğiyle.

Bu yazı İnsanca Akademi editörlerinden Dilan Deniz Emeksiz tarafından düzenlenmiştir.