NEDEN HAYIR DİYEMİYORUZ?

Gündelik hayatımızda karşımıza pek çok karar anı çıkabilmektedir. Basitçe bahsetmek gerekirse arkadaşlarımızla tatile gitmek istediğimizde bile bir karar almamız gerekir. Burada önemli olan kendi kararımızı belirtebiliyor muyuz, yoksa her söylenen fikri kabul mü ediyoruz? Yani bizim için hayır demek mümkün olan bir davranış mı? Bu konuda yapılan pek çok araştırma var ve bu araştırmalara göre hayır diyememek özgüven sorunu yaşamakla paralel ilerliyor.

Bu sorunun ortaya çıkmasının temeli aslında çocukluk dönemine dayanıyor. Sınır çizebilen ebeveynlere sahip çocukların ileride akranlarına ve diğer insanlara karşı sınır çizebilme becerisinin arttığı görülmektedir. Ancak sınır kavramını ve hayır demenin önemini öğrenememiş bir birey özellikle ergenlik döneminde inanılmaz zorluk yaşamaktadır. Bilindiği üzere ergenlik dönemi kendilik algısının azaldığı, yalnızlık duygusunun arttığı ve akran ilgisi ile desteğinin oldukça önemli hale geldiği bir dönemdir. Akranlarının görüşlerini aşırı önemseyen ergen, sınır çizme becerisine sahip olmadığından dolayı akran grubunda hayır dediği anda grubun mızmız çocuğu gibi anılmak istemediği için her denilene evet demek zorunda hisseder. Bunun sonucunda ergen istemediği halde sadece kabul görmek amacıyla hayır diyemediği bir davranışı sergilemektedir. Zaman zaman bu nedenle ergenlerin suça sürüklendiği de görülmektedir. Kısacası hayır diyememek yaşantıda erken dönemde büyük sorunlara yol açabilmektedir.

Romantik İlişkilerde Hayır Diyememek

Birey aile hayatında öğrendikleriyle ve akran ilişkilerinde deneyimledikleriyle hayır diyememeyi iyice yerleşmiş bir davranış haline getirir. Kişi bir partner edindiğinde ise bu sorunlar devam eder. Partnerinin baskın bir karakter olması durumunda kişi hayır diyememe özelliğinden dolayı çoğunlukla boyun eğici tavır sergileyecektir. Partnerinin gitmek istemediği bir yere sırf onu üzmemek adına hayır diyemediği durumlar yaşayacaktır. Esasen hayır dediğinde partneri belki de hiç kötü tavır sergilemeyecektir ama kişi daima ya kötü olursa düşüncesiyle hayır diyemeyip sınırlarını çizme konusunda başarısız olacaktır. Devamlı verici davranan, sınırlarını çizemeyen ve kendi taleplerini dile getiremeyen kişi bir süre sonra bu ilişkiden mutsuzluk duymaya başlayacaktır. Yani partneriyle arasının kötü olacağını düşünüp hiç hayır diyemeyen birey için ilişkide kaçtığı durum gerçekleşecektir. Sonuç olarak hayır diyememek ve isteklerini dile getirememek romantik ilişkiler için de sorun oluşturacaktır.

Günlük Yaşamda Hayır Diyememek

Ergenlikte, arkadaşlıkta ve romantik ilişkilerde hayır diyemeyen birey doğal olarak günlük yaşamda da hayır deme konusunda sorunlar yaşayacaktır. Örnek olarak fatura sırasında beklerken önüne geçmek isteyen kişiye hayır diyemeyecek, geride kalmayı kabul edecektir. Günlük hayatta bu nedenle hakkını araması gereken konularda hakkını aramayacak ve hayır demekten hep çekinecektir. Kişi hayır diyemedikçe ve bu nedenle hakkı yenmeye devam ettikçe zaman içinde artan bir depresyon döngüsüne girecek ve özgüveni zedelenecektir.

Aslında basit bir konu gibi görünse de hayır diyememek sonuçları ağır olabilen bir sorundur. Başlangıçta çoğu insana mütevazilik olarak gelen bu durum zamanla alışkanlığa dönüşebilir. Alışkanlığa dönüşmesiyle de bireyde patolojilere sebep olabilir ve tüm yaşamını negatif şekilde etkileyebilir.

Bunu engelleme yolu ise başlangıçta özgüveni yüksek, sorumluluk ve karar alma yetisine sahip çocuklar yetiştirmekten geçiyor. Ancak bu tarz ebeveyn tutumlarıyla yetişmeyen ve hayır demekte zorlanan bireylerin mutlaka psikolojik yardım almaları durumunda bu sorundan kurtulmaları da mümkün olmaktadır. En azından bir defa olsun hayır diyebilmek kıvılcım olup gerçek ateşi yakacaktır, emin olun…

Kaynakça

Akatay, A. (2003). Örgütlerde zaman yönetimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (10), 281-300.

Eroğlu, F. (2017). Evli bireylerde psikolojik iyi oluş ile ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Master’sthesis, İstanbul Ticaret Üniversitesi).

Kocabaş, İ., & Erdem, R. YÖNETİCİ ADAYI ÖĞRETMENLERİN KİŞİSEL ZAMAN YÖNETİMİ DAVRANIŞLARI.

Diğer psikoloji yazılarımız; www.insancaakademi.com/category/psikoloji/

Benzer içerikler için İnstagram sayfamızı ziyaret etmeyi unutmayın!