Otorite Nedir?

Otorite yeterliliğine herkesi inandırarak bir bireyin kendine sağladığı itaat, güven, hâkimiyet ve emretme kudretidir. Otoriteye sahip bir kişi istediği gibi yaptırım yapma ve kullanma gücüne sahiptir.

Toplum içerisinde otorite yıllar boyunca farklı kişilerin eline geçmiştir. Farklı dönemlerde farklı kişilerin gücü elinde barındırmasına neden olmuştur. Mesela Antik Mısır zamanında güç Firavun olarak adlandırılan ve tanrı olarak görülen kişinin elindedir. Antik Mısır toplumu ise Firavunu bir Tanrı olarak görmekte ve o ne isterse yapmaktaydı. Ancak bir süre sonra Antik Mısır’ın tanrıları olarak bilinen Firavunlar, zaman içerisinde Tanrının oğlu olarak görülmeye başlandı. Böylelikle otorite bir nevi şekil değiştirdi ve bir zamanlar Tanrı olarak görülen Firavunlar, zaman içerisinde tanrının oğlu olarak görülmeye başlandı.

Tarihi açıdan biraz daha günümüze yaklaşırsak, Avrupa’nın karanlık çağı olan ve kilisenin güç sahibi olduğu dönemde, Papa ve din adamlarının elindeydi. Kiliseler halkı kolay bir şekilde yönlendirebiliyor ve eğer istenileni yapmazsa o kişi dinden atılabiliyordu. Böylelikle halk dini bir güç altında yönetiliyordu. Papa ise gücüyle bütün Hristiyan alemini yönetmekte ve çıkan herhangi bir sorunda diğer devletlere karşı Haçlı ordusunu toplayabiliyordu. Ancak zamanla Reform ve Rönesans’ın gelişiyle birlikte Papa ve din adamları gücünü kaybetmiş ve otorite halkın eline geçmiştir. Böylelikle bir kez daha el değiştirmiştir.

Geleneksel Otorite:

Geleneklere dayalı olan bir otorite tipidir. Burada gelenekler büyük saygı görmekte ve toplum atalarından gördüğü geleneği devam ettirmektedir.  Örnek olarak Suudi Arabistan’ın süregelen yönetim biçimi örnek gösterebiliriz. Şeyh Suud I ibn Muhammed Al Muqrin ile başlayan dini saltanatın günümüze kadar hiç değişmeden gelmesi en canlı örneklerden birisidir.

Karizmatik Otorite:

Önder olan kişinin olağanüstü özelliklere sahip olduğuna inanılıyor. Otoritenin kaynağı bizzat önder olan kişi de var olduğuna inanılan özelliklerdir. Bu çeşite örnek olarak Adolf Hitler’i gösterebiliriz. Adolf Hitler, 1.Dünya Savaşı yıllarında ağır bir yenilgi alan Almanya’nın kurtarıcısı olarak ortaya çıkmış ve halkı üstün konuşma yeteneği sayesinde peşinden sürüklemişti. Ancak en sonunda Adolf Hitler de hırsı yüzünden; aldığı yenilgiler sonucu Almanya’yı yok olmanın eşiğine getirmişti.

Hukuksal (Demokratik) Otorite:

Bu biçimde ise kanun her şeyin üzerinde tutulmuştur. O yüzden geleneksel ve karizmatik Otoriteden farklı görülen bir biçimdir. Hukuksal otorite de halk kanunun üstünlüğünü kabul eder. Liderler ve Bürokratlar halkın hizmetkarı olarak görülürler. Amaçları ise kanunların gereğini yapmak ve zamanı geldiğinde iktidarı terk etmektir.

KAYNAKÇA

Mehmet Genç, Otorite Nedir, Nedir.Org*, 2013

Ali Cebe, Max Weber’in Otorite Tipleri, Wannart Beta, 2